Deze vraag krijg ik vaak van mijn cliënten. Het antwoord op deze vraag is niet eenvoudig. De claim ‘volkoren’ wordt door producenten vaak gebruikt als verkooptruc. Lang niet alle producten zijn zo volkoren als dat de voorkant van de verpakking ons doet geloven. In dit artikel leg ik uit wat volkoren is, waarom dat belangrijk is voor je gezondheid en hoe je de betekenis van de claim ‘volkoren’ kunt beoordelen.
Ik vind het erg belangrijk dat de informatie op de verpakking juist is zodat jij, als consument, zelfstandig het product kan kiezen dat bij jouw leefstijl past. Zo hebben jullie mij kunnen zien bij een uitzending van Radar, waarin ik de misleidende term ‘100% volkoren’ op de verpakking van broodmix van Robert van Beckhoven aankaartte. Teleurstellend vond ik de reactie van mevrouw van Beckhoven die het deed voorkomen dat het niet uitmaakt wààr op de verpakking wordt vermeld of in een product volkorenmeel is gebruikt. Natuurlijk doet dat er wel toe! De ingrediëntenlijst vertelt altijd de waarheid, terwijl de voorkant van de verpakking tot doel heeft de verkoopcijfers te vergroten. Misschien dat het recent gepubliceerde artikel van de Consumentenbond producenten zoals de van Beckhovens stimuleert eerlijke informatie op de verpakking te vermelden.
Wat is volkoren?
Volkorenmeel is een (tussen)product waarin de hele graankorrel is verwerkt. Als op een verpakking bij de ingrediëntenlijst te lezen is dat er ‘volkoren tarwemeel’ is gebruikt, dan weet je dat in het gebruikte meel de hele tarwekorrel is verwerkt. Staat er (tarwe)meel of (tarwe)bloem, dan zijn de vliesjes uit het volkorenmeel gezeefd en houd je dus bloem over. Als later in meer of mindere maten weer vliesjes en bijvoorbeeld andere gemalen granen of pitten en zaden aan het meel worden toegevoegd, dan krijg je allerlei varianten van tarwemeel en meergranenmeel. Bij deze producten weet je dus niet in hoeverre de hele graankorrel gebruikt is.
Waarom is het belangrijk dat de hele graankorrel gebruikt wordt?
Een graankorrel bestaat uit de meelkern, de zemel en de kiem. De meeste voedingstoffen zitten in de zemel en de kiem. De zemel bevat vooral voedingsvezels en mineralen; de kiem onverzadigde vetten, vitaminen en mineralen. Wanneer een product gemaakt is van bloem, bijvoorbeeld wit brood, dan betekent dat dus dat dit veel minder van de genoemde voedingsstoffen bevat in vergelijking met brood van volkorenmeel. Bij het zeven van het volkorenmeel om bloem te krijgen, worden ook de voedingsstoffen eruit gezeefd en blijven alleen koolhydraten en wat eiwitten uit de meelkern in de bloem achter. Bovendien is een product met meer voedingsvezels beter voor een goede darmwerking en heeft het een positief effect op het verzadigingsgevoel.
Hoe kan je zien of een product echt volkorenmeel bevat?
Producenten gebruiken de claim ‘volkoren’ maar al te graag als verkooptruc. Helaas betekent niet voor alle producten waar volkoren op de voorzijde van de verpakking staat dat het werkelijk om een product gaat dat in een gezond voedingspatroon past.
In Nederland beschrijft de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) in richtlijnen waaraan een product moet voldoen om zich een ‘volkoren product’ te mogen noemen.
De richtlijn voor brood is het eenvoudigst. Brood mag zich alleen ‘volkoren’ noemen, als er 100% volkorenmeel is gebruikt.
Voor allerlei andere producten zoals beschuit, crackers, biscuits en koekjes gebruiken producenten te pas en te onpas de term volkoren. Tot een aantal jaar geleden mocht deze term namelijk gebruikt worden bij producten waarin minimaal 50% van het meel uit volkorenmeel bestond. Deze richtlijn is aangescherpt. Een fabrikant is nu namelijk verplicht te melden welk deel van het meel, volkorenmeel is. En alleen als er 100% volkorenmeel is gebruikt mag het een ‘volkoren product’ genoemd worden. Zit er ook meel of bloem in het product dan moet dat op de voorzijde terug te lezen zijn.
Natuurlijk zijn de marketingafdelingen ontzettend creatief in de vormgeving van de gebruikte claims. Er staat bijvoorbeeld op de voorzijde met grote letters VOLKOREN, en met kleine lettertjes ervoor het woordje ‘met’. Zo ben ik zelf ook weleens in de valkuil van Tortilla with Wholewheat, getrapt.
Wat is de boodschap?
Als je echt wilt weten òf en hoeveel volkorenmeel in een product is gebruikt, dan pak je het pak en draai je het om. Op achterzijde van het pak staat de ingrediëntenlijst en volgens de richtlijnen van de NVWA zijn fabrikanten verplicht om in die lijst aan te geven hoeveel volkorenmeel in het product is gebruikt. Vind je gezond eten belangrijk? Kies dan voor het product met het grootste percentage volkorenmeel.